FutbolArena Analiz - Spor Toto Süper Lig'in 30. haftasında oynanan maçlarda hakem performansları nasıldı. Eski TFF hakemi ve Lig TV yorumcusu Murat Fevzi Tanırlı geçtiğimiz haftaya damga vuran olayları ve hakem performanslarını değerlendirdi.
İşte Murat Fevzi Tanırlı'nın yazısı;
BİR ÇIRPIDA BAKIŞ
***
2011 - Vural Karadayı tribünde öldürüldü.
***
2003 - TSYD Ege Dostluk Kupası'nda, dün akşam oynanan Karşıyaka-Göztepe maçında meydana gelen olaylarda bıçaklanan Karşıyakalı taraftar, tedavi gördüğü hastanede hayatını kaybetti.
***
2000 - İki İngiliz taraftar Taksim'de öldürüldü.
***
2014 - Trabzonspor ile Fenerbahçe arasında oynanan gergin karşılaşmanın 45+9'uncu dakikasında maçın hakemi Bülent Yıldırım, sahaya atılan yabancı maddeler yüzünden soyunma odasına gitti.
Fenerbahçeli futbolcular ve teknik heyette koşarak soyunma odasına gitti. Bu gelişme üzerine Başkan İbrahim Hacıosmanoğlu ve kaptan Onur Recep Kıvrak, maçın hakemiyle bir görüşme yapmak istedi. Ancak maçın hakemi Bülent Yıldırım, sahaya geri çıkmayı kabul etmeyerek Fenerbahçe 1-0 öndeyken maçı tatil etti.
2007 - Ferdi Aslan, çarşı ortasında tribün kavgasında öldü…
***
2014 - Fenerbahçe ile Galatasaray Daikin takımları arasında oynanan voleybol maçından önce sahaya ses bombası atıldı.
***
2011- 7 Şubat 2011 tarihinde TT Arena'da oynanan Galatasaray – Eskişehirspor maçında tribünden atılan bir şişe 10 yaşındaki Batuhan'ın kafasını yardı.
***
2013 - Süper Lig'de oynanan Fenerbahçe-Galatasaray derbisinin ardından Fenerbahçe taraftarı Burak Yıldırım'ı bıçaklayarak öldüren zanlı Yusuf Ortak hakkında kasten adam öldürmek suçundan müebbet hapis istemiyle iddianame hazırlandı.
***
1993- Şenel Yeter, kahvede maç izlerken öldürüldü.
***
2007 –Fenerbahçe, şampiyonluğun ardıdnan Ali Sami Yen'e konuk oldu. Sahaya atılan su şişeleri, koltuklar arasında 90 dakika tamamlandı. G.Saray 5 maç ceza aldı…
***
2004 - Cihat Aslan tribünde öldürüldü.
***
2012-Şampiyonluğı belirleyen karşılaşma 0-0 sona erince G.Saray şampiyonluğunu ilan etti. Sahaya giren Fenerbahçeli taraftarlar ellerine ne geçtiyse G.Saraylılara atmaya başladılar.
***
1996 - Celal Kurtuluş, taraftarlık tartışmasında öldürüldü.
***
Bu ülkede 2013'te maçtan dönen Burak Yıldırım durakta öldürüldü.
***
2011- Beşiktaş Bursaspor maçında stat dışında çıkan olaylar nedeniyle, Futbol Federasyonu Yönetim Kurulu, iptal edilen maçta Bursaspor'u 3-0 hükmen yenik sayarken, ev sahibi takıma beş maç tarafsız sahada seyircisiz oynama cezası verdi. Bursaspor ayrıca üç deplasmana da seyirci götüremeyecek.
***
***
2004- Beşiktaş - Ç.Rizespor maçının devre arasında kapalı tribünde çıkan kavgada bıçaklanan 16 yaşındaki Cihat Aktaş adlı taraftar, kaldırıldığı hastanede öldü. Polis karşılaşma sonrası kapalı tribünün çıkışlarını kapatarak güvenlik kamerasından tespit ettiği 3 kişiyi gözaltına aldı. Gözaltına alınanlardan biri suçunu itiraf etti.
***
1991- Oktay Akdemir, rakip taraftarlarca öldürüldü.
***
2015-Spor Toto Süper Lig'in 26. haftasında Fenerbahçe deplasmandaÇaykur Rizespor'u 5-1 mağlup etti. Karşılaşma sonrası Trabzon Havalaanı'na dönmek için kara yolu ile yola çıkan sarı-lacivertli kafileyi taşıyan otobüs, Trabzon'un Sürmene ilçesi yakınlarında saldırıya uğradı. Otobüs camı paramparça olurken, şoför ağır yaralı olarak hastaneye kaldırıldı.
***
2016 –Trabzonspor - Fenerbahçe maçına ve ardından Türkiye ile dünya spor gündemine karşılaşmanın çizgi hakemi Volkan Bayarslan'a yapılan saldırı damga vurdu. 90+1. dakikada 17 yaşındaki futbol canisi O.M'nin sahaya girip Bayarslan'a tekme, yumruklarla saldırması sonrası, hükem Bülent Yıldırım maçı tatil ederken, yaşanan bu olay, büyük yankı uyandırdı.
***
MARGARET THATCHER
Holiganizm denilince şüphesiz akla gelen ilk ülke İngiltere'dir. Daha doğrusu İngiltere “İDİ”… Gooners (Arsenal), Headhunters(Chelsea), Leeds Service Crew(Leeds United), TheUrchins(Liverpool), Inter City Firm(West Ham United), F-Troop(Millwall), RedArmy(Manchester United), County Road Cutters(Everton) 1970'li yılların holiganizminde başrol oynayan tribün gruplarıydı.
***
Bu yıllarda tribünlerdeki bıçaklanma olayları ve ölümler İngiliz basınının gündemine düşmüş, oldukça yankı uyandırmış, ilk önlem olarak stadyumlarda tel örgü düzenine geçiş yapılmış hatta misafir takım seyircileri için ayrı bir bölüm uygulaması başlatılmıştır. Ancak bu önlemlere rağmen futbol terörü ülkede tırmanışını sürdürmüş, Mart-1985'te tarihe “Kenilworth Road Riot” olarak geçen Milwall-Luton maçında yaşanan sayısız yaralanmalar; ardından Mayıs-1985'te Brüksel'deki Liverpool-Juventus maçında 39 taraftarın ölümüyle sonuçlanan “Heysel Faciası” ile devam etmiş; Nisan-1989'da Sheffield Wednesday'inHillsborough Stadı'nda Federasyon Kupası finalinde 94 Liverpool taraftarının hayatını kaybetmesi, 1.100 civarında taraftarın hastanelik olması ile tavan yapmıştır.
Bu facialar ve sonrasındayaşanan gelişmeler konusunda en önemli hassasiyeti İNGİLTERE'DE DÖNEMİN BAŞBAKANI “DEMİR LADY” LAKAPLI MARGARET THATCHER GÖSTERMİŞ,Hillsborough felaketi sonrasında ise artık olaya neşter vurulmuş ve tüm stadyumların koltuklu olmasına, tel örgülerin kaldırılmasına ve radikal önlemler alınmasına karar verilmiştir. Daha da önemlisi İngiliz takımlarınınAVRUPA KUPALARINDAN 5 YIL MEN EDİLMESİNİ İSTEYECEK BOYUTA GELMESİYLE tarihi adımı atmış, tarihe de geçmiştir.
***
Thatcher, gündemini tamamen futbolda şiddete ayırmış ve “ÖNCE HOLİGANİZMİ KENDİ İÇİMİZDEN TEMİZLEMEMİZ GEREKİYOR, EĞER BUNU BAŞARABİLİRSEK GELECEKTE BİR GÜN BELKİ YENİDEN YURTDIŞINA GİDEBİLİRİZ” cümlesi belleklere kazınmıştır.
***
SEYİRCİ ŞİDDETİ VE KÖTÜ DAVRANIŞLARI AVRUPA SÖZLEŞMESİ
Tarihin birinde, Aralık 2010'da, yani tam 6 sene önceAvrupa Konseyi - Seyirci Şiddeti ve Kötü Davranışları Avrupa Sözleşmesi çerçevesindeki daimi toplantı İstanbul'da yapılmıştı.Komite Başkanı ve Portekiz'de Emniyet Müdür Yardımcılığı görevini yürüten Portekizli PauloGomes, Daimi Komite-UEFA-FIFA ile işbirliğinin yapılma kararı alındığını belirterek, “Bazı ülke insanları, özellikle futbolda keskin ve şiddetli bir fanatizm duygusuna sahip. İçten gelen duygularını engelleyemiyor. Kanuni düzenlemeler bu konuda ciddi önem arz etmektedir. Taraftarların diyaloğa açık hale getirilmesi gerekmektedir. Futbol taraftarsız düşünülemez. Spor olaylarında iyi bir atmosfer sağlanması gerekiyor. Çok küçük denilebilecek bir azınlık fanatik grubun, bu işin tadını kaçırmasına izin vermemek için, onların bu iyi atmosfere katılmamasını sağlamak lazım. Bu nedenle de polisin ciddi çalışıp, tespitler yaparak, olayların önüne geçebilmesinin sağlanması gerekiyor. Polisin onlara karşı bir şiddet veya baskı yapması gerekmiyor, ama önceden tespit yaparsa, çözüme rahat ulaşılabiliyor. Polis teşkilatı için 'En kötü senaryoyu planlayın, en iyisini umut edin' diye bir söz var. Polis teşkilatı her türlü senaryoya hazır olursa, istihbarat çalışmaları önceden başarılı yapılabilirse iyi sonuçlar elde edebilir.” şeklinde konuşarak aslında olayın çözümündeki kritik noktaları çok net açıklıyor.***
O dönemki Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü Dış İlişkiler Dairesi Başkanı ve aynı zamanda Daimi Komite Üyesi olan Muhammed Adak, “Almanya ve İngiltere'de sporda şiddet konusundaki yaptırımlar çok ağır. Bu ülkelerde taraftarlara hapis ve para cezaları, seyirden men cezaları var. Kulüplere de yaptırımlar uygulanıyor. Mümkün olduğu kadar biletlerin daha şeffaf, kayıt altına alınmış olması, kombine biletin yaygın olması onlardaki avantaj. Kimin nerede oturduğu belli. Taşkınlık yapan seyirci anında alınıyor. Sporda şiddetin çözümünde, İngiltere ve Almanya'nın olumlu ve olumsuz deneyimlerini almak bizim işimizi kolaylaştıracaktır. Ayrıca kulüp yöneticilerinin seyirciyle işbirliği içinde, bunu çözme mecburiyeti var. Bu da tabii ki diyalogla oluyor. Medeni bir atmosferde, keyifli bir ortamda maçı seyretmeleri yönünde seyirciyi teşvik etmeleri lazım. Seyirciyle tamamen kopuk olmayan bir kulüp modeli öneriliyor. İngiltere ile Türkiye arasında cezalar konusunda çok fazla fark yok. Ancak, cezaların verilmesinden sonra devam ettirilmesinde, denetlenmesinde sıkıntı var''
NE ZAMAN DEMİŞ MUHTEREM? ARALIK 2010… Pehpeh….
***
ARAYA KÜÇÜK BİR NOT: 27 YIL SONRA GELEN KARAR…
25 Nisan 2016 günü, İngiliz aileleri sevince boğan mahkeme kararı açıklandı…
15 Nisan 1989′da, Sheffield Wednesday'inHillsborough Stadyumu'nda Liverpool ve Nottingham Forest takımları arasında oynanan maçta, hayatını kaybeden 96 taraftarın ölümlerine kendi hatalarının neden olmadığı kararı verildi.
Faciada hayatını kaybedenlerin yakınları 27 senedir adaletin yerini bulması için çaba veriyordu. Jürinin kararına göre, tribünde meydana gelen facianın sorumlusu GEREKLİ ÖNLEMLERİ ALMAYAN VE KAPILARI AÇARAK İZDİHAMA NEDEN OLAN POLİSLERİN SUÇLU OLDUĞU YÖNÜNDE OLDU.
Jüri ayrıca, olay sırasında müdahale etmekte yavaş davranan ambulans ekipleri ve polislerin de suçlu olduğuna karar verdi.Kararda, ‘Taraftarlar adaletsiz bir şekilde ölmüştür, facianın gerçekleşmesine taraftarların değil gerekli önlemlerin alınmasını sağlamayan yetkililerin davranışları neden olmuştur' denildi.
***
Bu dava sadece olayda “ağır ihmal” olup olmadığı üzerineydi, o nedenle görevli polislere şu an için bir ceza verilmedi ancak önümüzdeki günlerde, olay sırasında kapıları açan polislere de dava açılabileceği söyleniyor.
***
Olayda taraflarların “cinayete kurban gittiği” kararı açıklandığında ölenlerin yakınlarının sevinç içinde kucaklaştıkları ve kararı kutladıkları görüldü. Aileler adına yapılan açıklamada, jürinin vardığı sonuçların taraftar ailelerinin uzun adalet mücadelesini tamamen haklı çıkardığı kaydedildi.
MARGARET KADAR ERKEK OLABİLMEK…
Yazımın başında Google aramasıyla BİR ÇIRPIDA karşıma çıkan, TAMAMEN RASTGELE paylaştığım TÜRKİYE'mden manzaralara bir yeni boyut daha geldi. Sahaya yabancı madde yağdıran, her türlü rezilliği çıkaran, maç çıkışı adam öldüren, trİbünde yumruk yumruğa kavga eden seyirci arsızlığına, bir de maçın ilave yardımcısı sevgili kardeşim Volkan Bayarslan'asahaya inip tekme tokat dalması,ANSİKLOPEDİ HALİNE GELEN kara kaplı deftereilave edilmiş oldu. En üst ligden en alt liglere kadar panzerlerle sahadan çıkan hakemlerimizi veya seyircilerin maç önü-sonu döner bıçaklı, tekme tokatlı kavgalarını saymıyorum bile…
***
Seyircilerin tribündeki demiri eğip büktüğü saniyelerden, ağları yırtmalarına kadar geçen süreçte tüm suç sözüm ona Bülent Yıldırım'a yüklendi. Kimin tarafından? Şarlatanlığın “rating” kabul edildiği memleketimdeki sağduyulu(!) insanlar tarafından! “Efendim maçı neden bitirmemişmiş”! Sizler ve sizin gibi zihniyetler zaten maçları başlamadan bitiriyorlar, Bülent Yıldırım'a ne hacet!
***
Anlamsız bir milliyetçilik ve centilmenlik müptelası olduğumuz zamanlar öyle çok ki, tarifsiz! Adil ve şeffaf olmaktan bahsedip, kuralları alt etmenin her türlü “yan” yollarını ararız. Yasaktan korkmaz, başımız derde girerse “amca-dayı” peşinde koşarız. Misafirperverlikten bahseder, ya döverek ya da okkalı şekilde kazıklayarak göndeririz. Sahalarımızda Fair-Play'den bahseder, Allah muhafaza kaybetme ihtimalimiz doğduğunda “babamızı tanımayız”.
***
Ligin ilk yarısında hakem Çağatay Şahan ve ekibi Avni Aker'de gece 4'e kadar mahsur kaldı. Türk futbol tarihine kara leke olarak geçen gece, Cumhurbaşkanıemriyle geçici olarak temizlendi. Maçta olan MHK temsilcisinin maç sonunda hakemlerin yanına UĞRAYAMAMA CESARETSİZLİĞİNDEN, KORKAKLIĞINDAN tutun da, “yazı ile” açıklama yapan ve başka tepki gösteremeyecek acizlikteki MHK'ya, HAKEM DERNEĞİ'ne kadar kara geceydi.Şimdi ise haftanın maçlarına “2 DAKİKA GEÇ ÇIKMA” KOMEDYASI!
Spor adına ÖLENLER listesine Volkan Bayarslanda mı eklenmeliydi ACABA CİDDİ BİR YAPTIRIMA GEÇMEK İÇİN ona da emin değilim, çünkü ucuz ölümler ülkesinin bir neferi olarak kalması daha muhtemeldi!
***
“Çıkmıyoruz bu hafta maçlara!” diyemezsiniz, muhtemelen koltuğunuz gider, herkes zarar görür, ayrıcaARTIK profesyoneliz değil mi? Ya da “zaten Euro 2016 var, bu hafta maçlarını koyacak yerimiz yok, fikstürümüz sıkışık, şimdi sert tepkinin sırası değil” daha doğru değil mi?
Sözün özü bu konuya neşteri vurabilecek, MARGARET KADAR “ERKEK” olabilecek sporun içinde ya da dışında ne bir yöneticiye sahibiz, ne de bu olayları bitirmek isteyen bir birlikteliğe… Bitirmek isteyip istemediğimizden de emin değilim…
“HALLEDERİZ ABİ” ve “ZAMANLA UNUTULUR” bize en yakışan cümle…
***
Biz ancak stadyum önünde BJK-BURSA maçı gibi stadyum açılış töreni seviyesindeki bir maçta bile SIRAYA GİRMEYEN TARAFTARA biber gazı sıkarız;
Biz ancakotobüsü kurşunlanan Fenerbahçe takımının faillerini 1 sene geçse de bulamayız;
Biz ancakolayların “münferit” olduğunu düşünüp, bu olayı yapan taraftarın “17 yaşında olmasının, REŞİT OLMAMASININ bile TESADÜF” olduğuna kendimizi inandırırız;
Biz ancakspor terörünü yukarıya taşıyan zihniyetleri ertesi gün kanallarımızda (--Önceki seozn KASIMPAŞA-BJK ve bu sezon TS-FB maçları örnekleri gibi--) konuk ederiz, “neden yaptın, derdin mi vardı” diye sorarız;
Biz ancakValimizin ve yöneticilerin ayrı ayrı açıklamalarını dinler, haklı-haksız oylamasına rating kazandırırız;
Biz ancakVolkan Bayarslan'ın karşılaştığı durumun vahametini unutur, suçu oranlarına dağıtma kavgasına girişir, yöneticilerin YAMAN ÇELİŞKİSİNİ tartışırız;
Yazacak ve anlatacak çok konu var ammavelakinşiirden mısra:
“Nerden baksan tutarsızlık, nerden baksan ahmakça!”
***
PEMBE PARAGRAF…
Thatcher aslında çok basit bir yol ile bugün imrenilen, zevkle seyredilen, saha içinden tribün atmosferine kadar büyük keyif alınan İngiliz futbolunun temelini atmıştır. Bu yolun olmazsa olmaz tarifi de “kurallar ve katı cezalar” gibi gözükmekle birlikte işin temelinde hem GENEL ETİK ve KÜLTÜR, HEM DE SPOR KÜLTÜRÜ yapılandırması yatmaktadır.
***
Hiçbir mazeret veya sızlanma dinlemeden, pek sevdiğimiz “kendini bilmezler”, ”münfetir olaydır, kulübümüzü bağlamaz”, “hakemin kötü yönetimi tribünleri zıvanadan çıkarttı” saçmalıklarına, klişelerine kulak asmadan adam gibi kanun, kural ve mücadele ile Premier Lig bugünkü seviyesine gelmiştir.
***
Türkiye adına en azından muhtemel ömrüm dahilindeki süreçte umudum yok. En azından bugünlerde doğan veya 8-10 yaşlarına gelen yeni gelen neslin bu barbarlıktan, bu vurdumduymazlıktan, bu kural tanımazlıktan, bu “3 maymun” oynama zihniyetinden uzak günlere SAHİP OLMASI DİLEĞİYLE… AMİN…
***
HAFTANIN HAKEMLERİNDEN NOTLAR…
Leceister City-West Ham maçında çok kötü yönetim gösteren, 2 alakasız penaltı çalan, 22 gollü Vardy'ye2 anlamsız sarı kart ile kırmızı kart çıkaran Jonathan Moss, 3 gün sonra Arsenal-West Brom maçında düdük çaldı… Tribünler yıkılmadı, sahaya seyirci dalmadı, ekranlarda hakemin “ciğerini bilen”, “çok iyi istihbarat alan”, “kimlerden talimat aldığını bildirenler” yayın yapmadı…
İngiliz siyaset dünyasında 11 yıl boyunca radikal politikaları ve uzlaşmaz yaklaşımı ile damgasını vuran, ülkenin ilk kadın başbakanı olan, artısıyla eksisiyle tartışılan Margarat Thatcher'e rahmet ve saygıyla!
***
Geçen haftaki maçlardan küçük notlar… Hiçbir hakem maçın galip ya da mağlup tarafına etkimedi.
-Bülent Yıldırım, Trabzon'un penaltısını da verse sonuç değişmezdi.
-Başakşehir-Sivas maçında Başakşehir'infaul ile attığı gerekçesiyle iptal edilen kararda ilave yardımcı Hakan Ceylan'ın yardımı doğru. Yükselmeden önce eliyle bastığı enstantane var. Kafaya vurduğu ana bakmak yanıltır.
-Arda Kardeşler Osmanlı-Antalya ile Süper Lig'e merhaba dedi. İlk maçın günahı olmaz. Yalnız futbolun ruhuna dikkat. Eto'o'nun kontraya çıkışında yapılan öyle bariz sarı kartlık net bir faul var ki, takdir hakkı veya pas geçmek bu pozisyonlarda asla olmaz. İlk maçın heyecanına verelim.
-T.Konya-Ç.Rize maçında Halis Özkahya'nın Rize'ye verdiği penaltı hatalı karar, maçı Konya'nın kazanması sorunu büyütmedi.
-G.Saray-Kasımpaşa maçında ofsayt tartışmalı gol pozisyonları için yardımcıları abartı eleştirecek bir durum yok. G.Saray'ın kazanmış olması tartışmaların büyümesini önlemiş oldu.
***
Yeni haftada hakemlerimize başarılar…
Hakem şansları yanlarında olsun…
Hayatınızdan sevgi ve hoşgörü eksik olmasın…
Murat Fevzi Tanırlı
Twitter: @mftanirli
BEŞİKTAŞ
FENERBAHÇE
GALATASARAY