İşte Murat Fevzi Tanırlı'nın bu haftaki yazısı:
Futbolumuz adına 33 golün izlendiği keyifli bir haftaydı. Beşiktaş, F.Bahçe ve G.Saray'ın puan kaybettiği, Trabzon'un 5.viteste yola devam ettiği haftanın ardından Futbol Zirvesi ve VAR (Video Yardımcı Hakem) gündemi kapladı…
***
VAR, YENİ SEZONDA YOK!
Futbol oyun kurallarını çıkarıcı kurul olarak en kısa yoldan tanımlayabileceğimiz IFAB (Uluslararası Futbol Birliği Kurulu) dünya genelinde her sezon yaşanan farklı durumları değerlendiriyor, federasyonlardan önerileri alıyor ve bir dizi kuralı sonraki sezondan uygulamaya başlayacak şekilde senede 2 kez (--Eylül-Ekim ve Şubat-Mart dönemleri--) yaptığı toplantılarda açıklıyor. Bununla ilgili olarak son yıllarda değişiklikler olarak pek çok örnek sayabiliriz.
Peki, Avrupa liglerindeki futbol ile en müstesna farkımız ne?
Elbette hakemler! Avrupa liglerinde “ikincil” bir öğe olarak tanımlanan hakemler, Türkiye'deki futbolumuzun 1 numaralı öğesi! Maç öncesi kulüp başkanından yöneticisine, maç sonrasında yorumcusundan futbolcusuna, teknik direktörüne; ilk sorulan sorusundan,bir sonraki maç atamasına kadar hep futbolumuzun zirvesinde hakemler!
Usanmadan bıkmadan en sevdiğimiz senaryo ne?
“Her sezon hakemler sezon öncesinde şampiyonu belirler, sezon içerisinde lige ayar verir (--pardon VERDİRİLİR--), yayıncı kuruluş lig erken kopsun istemediğinden hakemler kasıtlı hata yapar, TFF böyle istediğinden hakemler öyle yönetir, o takımı zaten hiç sevmediklerinden yanlı düdük çalarlar” listesi uzar gider…
Bu sezon liste şaştı, çok da iyi oldu, çünkü hakemlerimizin yönetimleri bir virüs yazılımı gibi sistemi çökertti. O kadar çok siyah-beyaz hata oldu ki, senaryocuların kimyası bozuldu, hangi takıma veya hangi amaca yönelik olduğunu saptayamayıp dağıldılar. Yaşa var ol Yusuf Namoğlu hocam, en azından farketmeden bunu başardın. Bu virüse karşı bir anti-virüs olarak başka MHK mı gelir bilinmez ama bence mübarek iş yaptın. Her şerde bir hayır vardır dedikleri bu olsa gerek:)
***
Sezon boyunca yaşanan önemli hakem hatalarının ardından her kanalın mikrofonuna ya da ekranına çıkanlar sürekli neyin esamesini okudu? “Video AsistantReferee (VAR) yani Video Yardımcı Hakem gelecek, bu dertler azalacak” dediler. Sezon boyunca hatalar oldukça ekranları sabah açtık VAR, akşam açtık VAR, her yerde VAR sözlerini duyduk.
***
Döndük 2. FUTBOL ZİRVESİ'ne. Organizasyonda emeği geçenlere teşekkürler. VAR konusunda bir yetkili çağırmayı düşünenlere de ekstra teşekkürler.
VAR için kim geldi?
IFAB Genel Sekreteri LukasBrud.
Kimmiş? Futbol oyun kurallarını belirleyen kurulun genel sekreteri. Daha ne istersiniz, daha ne olsun!
Peki yatıp kalkıp, gece gündüz “hakem de hakem” diye bağıranlardan kaçı dinledi sayın IFAB Genel Sekreteri'ni. O sırada kaç kişi vardı sizce salonda? Salonun %10'u bile değildi neredeyse. Bu yüzde 10 içinde de kaç kulüp başkanı vardı diye size soracağım ki alacağımız yanıt bir elin parmakları. Emin olun, gelecek sezon VAR'ı en iyi anlatan, en bilgiç konuşanlar da yine salonda yer almayanlar olacaktır.
***
Diyeceksiniz ki, IFAB'a kadar gitmene gerek yok, G.Saray ve Beşiktaş Kulübü başkanlarının katıldığı, kulüplerimizinhem genel yapılanması, hem de ekonomik göstergelerinin değerlendirildiği, Mönchengladbach kulübünün incelendiği en önemli oturumlardan birini, futbolun baş öğesi kulüp başkanlarımızdan kaç kişi izledi? Hatta Marcel Desailly, Christian Vieri, Eric Abidal ile Les Ferdinand'ın katıldıkları oturumu izleyenler kaç kişiydi?
Neredeyse yok denecek kadar azdı… 4 efsane oyuncunun koca kongre salonunu sanki kendileri için kapatıp sohbet ettikleri bir ortam edasındaydı resmen.U20 Dünya Kupası'nı ülkemizde düzenledik, kendi milli takımımızın maçlarını bile tam dolduramadık, neden bahsediyorsun MFT diyeceksiniz ki haklısınız.
O yüzden diyorum, bizim futbolumuzun ana öğesi hep hakemler, bu nedenle Hakem Zirvesi de her sezon yapılmalı. Her türlü iftira ve hakaretin edildiği, töhmet altında bırakılmaktan haz duyulan hakemlerin kim olduğunu, onlara dokunarak, sohbet ederek kulüpler tanımalı. Zihni kirli insanların sürekli ağzında sakız malzemesi olmaktan çıkmalı hakemlik… 2024'te Avrupa Şampiyonası'nı ülkemizde düzenlesek de akabinde Ağustos'ta başlayacak ligde hala özne olarak hakem konuşacaksak uğraşma sevgili Fatih Terim Hocam, gerçekten emeklerine yazık…
***
Zirvede aralarda röportaja çıkan pek çok konuşmacının belirttiği “Ahmet abiyi 2 senedir görmemiştim, çok iyi oldu… Mehmet abiyle uzun zamandır görüşmemiştik fevkalade oldu… Ali abiyle birlikte tüm dostları gördük nefis oldu…” minvalindeki cümlelerden ziyade konu başlıklarına temas etmelerini beklerdik. O da çok az sayıda katılımcının dudaklarından döküldü. Neyse ki dünya insanlığı ve Türk misafirperverliği anlamında“dostluğunkazanması, hasretin bitmesi” deinsan ilişkileri ve iletişim anlamında sevindirici…
***
BRUD'DAN SEÇMELER
Herkesin bir fikre sahip olduğu VAR konusunda PRUD slaytlarla ve örnek görüntülerle durumu en net şekilde anlatmaya çalıştı.İşin püf noktasının “sana göre/bana göre olmayan kararlar” niteliğindeki bariz pozisyonlar için olduğunu belirtelim. Özellikle görüntülerde verdiği örneklerden de bu mesajı net anlattığını düşünüyorum amma velakin bizim başkanlarımızı ve yöneticilerimizi bu yaklaşımın tatmin etmeyeceği aşikar, çünkü zaten çoğu izlemediler bile. Aşağıda 3 slaytını paylaşıyorum.
***
İlk slayttagöreceğiniz üzere direkt kırmızı kart seçeneğinden de bahsediliyor. Parantez içindeki açıklama da çok net: 2.sarı karttan ihraçlar değil. Sarı kart yorumu tamamen hakeme aittir. Yanlış ya da doğru tartışması yapılmayacak. Sarı karta kadar olayın indirgeneceğini düşünenler var ise yanılıyorlar. Dolayısıyla bu 4 ana madde aslında video yardımcı hakem için baz alınacak. Geçen haftaki Swansea-Burnley maçındaki örneği paylaşmıştım. Forvet oyuncusu topa eliyle smaç yaptı ancak hakem, defans oyuncusunun yaptığını zannederek penaltı vermişti ve penaltı da kullanılmıştı. VAR, bu tip pozisyonlarda bariz şekilde hatayı engelleyecek bir sistem.
PlayFair başlığı altında aşağıdaki konu başlıklarında karar ve test aşamaları gerçekleşeceğini belirtelim. BUNDESLİGA yeni sezonda VAR sistemine geçecek. Geçme nedeni bizdeki gibi kulüp tepkileri, hakemlere skandal yaklaşım veya bel altı hakem eleştirileri değil elbette. Teknolojiyi kullanıp hataları minimize etme yaklaşımı. Modern değerlendirme. İnsana duyulan nefret ve baskı üzerinden değil, sistemin teknolojik anlamda fayda getireceğine inanılan çağdaş yaklaşımı üzerinden!
Bu geçişe Almanlar ne zaman karar verdiler?
Geçen sene. Yani 1 sezon test süreci var.
Biz ne sanıyoruz? Ağustos'ta yeni sezonda VAR sistemine geçeceğiz. Ne yazık ki her şey, her istendiğinde olamıyor. Özellikle bu konuda IFAB ile birlikte yürütülecek protokol var, test süreci var. 3 ay sonra yeni sezonda bu sistemin Süper Ligi'mizde başlayacağını düşünmek, bu konuda paylaşımlarda bulunmak gerçekçi durmuyor. Nerelerde ve nasıl kullanılacağı, hangi metodun uygulanacağı, VAR hakemlerinin tespiti ve antrenmanları gibi öyle ciddi konular var ki, 1 senelik test süreci ideal. “Türk'üz biz, bu süreci bir şekilde hallederiz” cümlesi IFAB kanadında imkansıza yakın.
GENÇ VE VİZYONER Mİ, YOKSA TECRÜBELİ VE CENTİLMEN Mİ?
Antalyaspor-Beşiktaş maçı öncesinde genç neslin vizyoner başkanı sıfatıyla tanınan ev sahibi takımın başkanı Ali Şafak Öztürk, maç öncesinde hakem konusundaki çok sevilen konuşmalarane yazık ki katıldı ve Mete Kalkavan isminden duyduğu endişeye dikkat çekerek yüce bir açıklama yaptı:
“Mete Kalkavan kamuoyunda 'Beşiktaşlı' damgası yemiş bir hakem ama aynı zamanda geleceği olan bir hakem. İşleri hakemlik. Kendi kariyerlerini de düşünüyorlardır aynı zamanda. İyi performans sergileyeceğini göreceğiz inşallah. Maçtan sonra biz de değerlendireceğiz. Ön yargılı düşüncemiz yok ama kamuoyunda 'Beşiktaşlı' damgası yemesi bizim için çok da rahatlatıcı bir konu olmuyor."
***
***
Maç sonunda ne dedi sayın Başkan:
“Sıkıntının son bulması için biz yöneticiler bir araya gelirler ve konuşurlar. Ben her zaman buna varım ama burada çok gereksiz şeyler yaşandı. O gün zoom yapıldığı için sanki biz özellikle Beşiktaş'a bir açıklama yapmış gibi olduk. Ondan dolayı bir yanlış anlaşılma oldu. Biz yöneticiler Türkiye'nin takımımızın geleceğini düşünüyorsak, o zaman doğru hamleler yapıp her zaman durumu yatıştırmalıyız. Ben maçın hakemini beğenmedim. Biraz nasıl diyeyim, yine kışkırtıcı olacak ama tam rahat değildi hakem kararlarında. Şunu da söyleyeyim diğer kısımla ilgili, burada Fenerbahçe kimliğiyle alakalı olarak TFF Başkanı da eski Beşiktaş başkanı. Anadolu takımlarından çoğu baktığınız zaman farklı İstanbul kulüplerini tutuyorlar. Yüzde 80-90'ı belki de. Böyle bir ortamda benim söylediğim şuydu, tarafsız olması gereken bir yerde ki ben de Beşiktaş kimliğiyle biliniyor sorusu üstüne onu söyledim. Gerçekten de öyle, sosyal medyaya bakın, insanların görüşlerine bakın öyle bir şey konuşuluyor. Bence geleceği olan bir hakem, gayet iyi performans göstereceğine inanıyorum' dedim. Ben yine söylüyorum maçın hakeminin performansından çok memnun değilim ama yapacak bir şey yok"
***
Rıza Çalımbay önderliğinde Avrupa'ya gidebilme yarışınaresmendahil olan son dönemin en başarılı takımlarından birinin genç başkanının açıklamasının ve yaklaşımının bu olması ne yazık ki üzüntü verici.
Futbolun her kategorisinde genç, dinamik ve vizyoner nesillere geçişin umutlarına sahipken, hala hakeme bakış açısında usandığımız kısır profilden yeni yöneticilerin geliyor olması hayal kırıklığı. Sen bari bu oyuna dahil olma sayın Başkan! Centilmenlikle özdeşleşmiş, tecrübeli ve yaşça sizden çok daha büyük başkanları mumla aramayalım!
***
HAZİN TABLO
Kulüplerimizin genelinin ekonomik anlamda hazin tablosu 2.Futbol Zirvesi'ndeki uluslararası kıyaslarla bir kez daha net ortaya çıkmışken, yabancı kuralı ile ilgili anlamsız tartışmanın gündeme gelmesi trajikomik oldu. Bir çocuk şımarıklığında resmen bazı kulüplerimiz. Yahu yıllarca transfer konusunda dağlara taşlara savururken, 1 lira verilmesi gereken yerli/yabancılara şov uğruna 5'er 10'ar katı saçarken düşünmediniz, hesap kitap yapmadınız, limitsiz yabancı (14 yabancı) kuralı gelince birden bire “Ama Türk futbolu….” ile başlayan cümleler…
Yıllarca futbol ekonomisi alanında kafa yoranlardan, yazılar yazanlardan tutun da kulüp bünyenizde bu konuda önerilerde bulunanlar sizi durduramamışken, ne mutlu ki UEFA nihayet başarıp zorunlu olarak durdurmuşken tüm sorunlarımız bitti de, “tukaka” yabancı sınırı oldu. El insaf!
***
Sözü futbol direktörümüz Fatih Terim'in bu konudaki yerinde ve güzel açıklamalarına bırakayım:
“Biz çok büyük bir araştırma yaptık. Yönetim kuruluna sunum yaparken her türlü şartı inceledik. Dünyadaki bütün uygulamalara baktık. Yabancı sayısında şartlı sınırsız uygulama bunun adı. Futbolun marka değerini artırmak istedik. Gelinen noktada serbest yabancının katkısı yok mudur? Bizim sistemimizde 14 Türk mecburi, 14 yabancı serbest. Ben bundan korkmadım, 18 kulübün temsil edildiği ortamda sunumu ben yaptım ve alkışlandım. Avrupa liglerinde hepsi serbest. İspanya hem dünya ve Avrupa şampiyonu değil mi Biz Türk futbolcusunun dışarı gitmesini istiyoruz. Bu milli takıma tesir etmez. Biz bu kuralı açıklarken 4 sene dedik. Kurallar hemen uygulanıp kaldırılamaz. Hiç adil oynamıyoruz Avrupa kupalarında.
Biz 14 Türk'ü korumak için yapıyoruz. 14'ün içinde 7 Türk mecburiyeti var. 18'lik takımın içinde mutlaka Türk kaleci zorunluluğu var. Porto'da yüzde 60 yabancı oynuyor. Ama yine de fabrika gibi futbolcu yetişiyor. Bu bir felsefe, altyapıya önem vereceksiniz. Yabancı kuralı size mani değil. Öyle bir mani olsa ben niye isteyeyim. Çok ince eleyip sık dokuduk. Herkesle yarışabilecek bir ortama geldik. Avrupa'daki üst düzey kulüpler ne uyguluyorsa biz bunu getirdik. Açık bir yüreklilikle bu kuralın kalkmasını istiyorum. Türk futbolcusunun kılına dokunmak ister miyim Onlarda bu yarışmanın içinde olmalı. Ben serbest olsun dedim. Allah kanunları değişmez insan kanunları değişir.“
***
Doğru söze ne denir, fazla söze gerek yok. Fatih Terim'in bu zihniyetinin, hali hazırda Süper Lig'de teknik direktörlük yapıp bu konuda dert yananlara sirayet etmesini, sızlanmaktan çok, 20-30 oyuncu alıp/satarken heba ettikleri futbolcuları iyi planlamalarını öğrenmelerini sağlamakta fayda var diyerek noktalayalım.
***
BAŞKANLARIMA SELAMLAR
“Her şerde bir hayır vardır” cümlesine güzel bir örnek de FETÖ olayı sayesinde oldu.Hakemlerimize sahalarda, stadyumlarda ve saha dışında onca yapılanlara ve skandal tavırlara karşı kendisini ve MHK'yıhiç görememiştik. Hatta Meksika'daki hakem derneğinin geçen hafta maçlara çıkmama gibi örnek tepkisini de paylaşmıştık. Çok samimiyetle söylüyorum, kendilerini tanımasam da camiamıza yıllarca hizmet etmiş, hali hazırda da görevli bir insanın yaşadığına dair emare beni mutlu etti. Sayın dernek başkanımız Abdurrahman Arıcı'nın mevzubahis FETÖ gibi hepimizin genel hassasiyeti olunca dernek yönetiminde tepki gösterdiklerini okuduk medyada. Allah uzun ve sağlıklı ömür nasip etsin, yaşadığınızı görmek bizi mutlu ve memnun etti.
***
Sayın Yusuf Namoğlu başkanıma da ayrıca teşekkürler. Son 2 haftadaki yüksek oranda başarılı tabloyu, koca yıla yayarak hem başarılı, hem de adaletli davranan bir MHK başkanı edasında anlattı ya, bu da takdir edilecek bir yöneticilik(!) örneğidir.
***
HAKEMLERİMİZE hafta sonu iyi dinlenmeler diliyorum. Ligin son düzlüğüne girerken çok daha iyi motive olmaları gereken bir zaman. İnşallah gönüllerince olur her şey.
Sevgiyle kalın…
Murat Fevzi Tanırlı
Twitter: @mftanirli
BEŞİKTAŞ
GALATASARAY
TRABZONSPOR