Süper Lig 10. haftasında oynanan maçlarda özellikle Kayserispor - Fenerbahçe maçının tartışmalı kararlarını Murat Fevzi Tanırlı yorumladı.
ADALET STANDARDI MI, PRENS FARKI MI?
Kayserispor-Fenerbahçe maçının poziyonlarına dair teknik tartışmalar fazlasıyla yapılıyor. Elbette bir hakem adına 90 dakikada boyunca çok sayıda tartışmalı pozisyon içermesi şanssızlık. Ancak diğer yandan da bir hakem adına en büyük şans, böyle maçların altından kalkabileceğini gösterip kazanacağı itibar, cebine koyacağı tecrübedir. Bu tip maçları yönetebilme melekesinin olup olmadığının değerlendirilmesidir.
***
Tek tek pozisyon değerlendirmesini bir kenara bırakıp, daha can alıcı noktaya temas etmekte fayda var. 82. dakikada Serdar Aziz'in sarı kart gördüğü pozisyon. Hakem Arda Kardeşler'e fiziki müdahalede bulunup, burnunun dibine kadar girip yaptığı aşırı itiraz.
***
Hakem bu müdahale ve itiraz sonucunda sarı kartla cezalandırmayı yeterli gördü. Merakla beklediğim durum şu: Geçen sene kısa süreyle göreve gelen Sabri Çelik MHK'sının ve ardından da görevi devralan Zekeriya Alp MHK'sının, başarılı performansı nedeniyle görev verdiği hakem Suat Arslanboğa'nın kariyeri, Ljacic ile olan fiziksel temas pozisyonundan sonra “klasman” olarak resmiyette bitirilmemiş gözükse de profesyonel sözleşme anlamında fesih boyutuna kadar gitti. Faal hakemlik olarak da bitti aslında da, devre arası ya da sezon sonu beklenecek gibi gözüküyor “bitirme tebligatı” için.
***
Beşiktaş-Başakşehir maçındaki pozisyonu hatırlayalım: Suat Arslanboğa, faule maruz kalan Ljacic'e yanlışlıkla çarpmış, zaten canı yanan oyuncu da, hakemin “kusura bakma” babında uzattığı eli ittirerek sert bir fiziksel tepki vermişti. Hakem de, o anki durumu “kendi”yarattığı için insani yaklaşımla ve fiziksel müdahaleye zemin hazırlamış olma suçluluğuyla oyuncuyu atamamıştı, sarı kartla geçiştirmişti. Çünkü tepkiye sebebiyet veren özne kendisiydi. Sizler hatta farklı ve daha ağır yorumlar da yapabilirsiniz. “Atamadı” diyebilirsiniz, mahcubiyet hissedip pozisyonun etkisinde “ezildi” diyebilirsiniz veya sosyal medyanın kalemcik holiganlarının veya formalı holigan yazarların yaptığı gibi daha ağır ifadeler de kullanabilirsiniz.
***
MHK ne yaptı Beşiktaş-Başakşehir maçındaki bu enstantanenin ardından?
“Kardeşim sen hakemlik onurunu zedelettin! Penaltı, kırmızı kart gibi teknik hataları hakem yapabilir, affederiz, hali hazırda da atamalarımızdan anlaşılacağı üzere affediyoruz ama bu tarz pozisyonlara tahammülümüz yok!” dedin ve profesyonel sözleşmeyi bir çırpıda feshettin. “Artık maaşlı personelim değilsin, olur da maç verirsek sadece maç paranı alırsın” dedin ve Arslanboğa'nın maaşının kaldırılmasına karar verdin.
***
Her insanın veya her kurumun prensiplerine, olaylar karşısındaki tepkilerine “terbiye sınırlarında kalmak kaydıyla” sonsuz saygım var ancak bir şartla: Benzer olaylarda standart tepkiyi vermek kaydıyla! Nasıl ki MHK maçlarda “standardı sağlamak” adına çalışıyor ve hakemlerinden bunu istiyor; aynı şekilde hakemler de MHK'larından bunu bekliyorlar. Hakemden bir maç içindeki kararlarında da bir standart ve istikrar olmasını bekliyorlar. Hakem eğitimleri, seminerler hem genel standart hem de hakemin maç içindeki kararlarında da standart sağlamak için yapılmıyor mu?
***
Önümüzdeki Cuma gününe kadar sabırla bekleyeceğim. Sorularım şunlar:
1- Serdar Aziz'in Arda Kardeşler'e yaptığı fiziksel müdahale karşısında kırmızı kart görmemesi, Suat Arslanboğa'ya yapılan hareketteki gibi hakemlik onurunu zedeleyen bir temas olarak gözüküyor. Bu durumda MHK olarak kararınız ne olacak?
a. Yıllarca Türk futbolunda klasikleşen yaklaşımdaki gibi “Herkes eşittir ama bazıları daha fazla eşittir” felsefesinden yola çıkarak Arda Kardeşler FIFA'ya teklif ettiğiniz hakem olduğundan pas mı geçilecek? Hakemlik onuru, sadece Suat Arslanboğa gibi çok göz önünde olmayan hakemlere uygulanan bir prensip(!) mi olacak?
b. “Hayır, biz her zaman kararlarımızın arkasındayız. Suat, Ahmet , Necati, Fadime farketmez, herkese aynı mesafedeyiz ve yaptırımlarımız aynı olacak” mı diyeceksiniz?
c. Ne etliye ne sütlüye misali “Suat'a yapılanın şiddeti ile Arda'ya yapılan şiddeti arasında fark var, bu nedenle Arda'nınki o sınıfa girmez” yumuşak geçişi mi yapmak isteyeceksiniz?
***
MHK'nın burada alacağı karar, bundan sonrası için tüm hakemlerin nezdinde kendi saygınlıklarını ve adalet seviyelerini belirleyecek. Bir hakem elbette ki kötü maç yönetebilir. Hepimizin başına geldi ve gelmeye devam edecek. Cezasını çeker, sonra görev almaya devam eder. Ancak burada konu farklı. MHK adına tüm hakemlere uyarı anlamında gösterilmiş emsal bir karar var ve bu parallelde beklenen bir değerlendirme sözkonusu.
***
Tabii ki MHK'nın beklentisi büyük Arda Kardeşler'den. Süper Lig'de ilk görev almaya başladığı günden bu yana açıkcası herhangi bir özel yetenek veya hakemlik kumaşı görmedim kendisinde. Herhangi bir husumetim de yok, tanışıklığım da yok. Ancak benim beklentim Türk hakemliğinin çok daha yukarılarda olması. Ali Palabıyık'ın geçen hafta Leipzig-Zenit maçıyla Şampiyonlar Ligi siftahı yapması büyük gurur kaynağı oldu. Arda Kardeşler çok düz bir hakem. 43 kişilik Üst Klasman kadrosunda, 7 FIFA'dan biri olmayı hak edecek seviyede hakemliği var mı derseniz, onun yerine TFF 1.Lig'den bile 10 hakem sayarım size. Eğer Kardeşler deli gibi yabancı dil biliyorsa ve bu yüzden FIFA tercihi yapılıyorsa, Kuddusi Müftüoğlu'nun hakemlik zamanları gibi “çok yabancı dil bilen en kısa süreli FIFA'mız” listesindeki yüce yerini alır ve evine döner.
***
Bu benim pencerem tabii ki. Diğer yandan MHK'daki büyüklerimiz uygun görmüşler ki değerlendiriyorlar ve FIFA listesine koymuşlar. Avrupa'ya, FIFA'ya “yeni bir Cüneyt Çakır” kazandırma hevesinde ve iddiasındaysanız bu isim Arda Kardeşler olur mu sorusu bu nedenle çok tartışılır. Yaşları genç hakemlere FIFA klasmanı gözüyle bakarsak, “bu hakemin kumaşı var, yeteneği var, başarılı ve şu ana kadar edindiği tecrübeyle, yönettiği zor maçlarla bu sinyali verdi ve yakışıyor” diyebileceğimiz kaç isim öne çıkar sizce? Pek çok hakemin ve futbolseverin gözünden baktığımızda tarif edebileceğimiz, hali hazırda FIFA hakemi olan Halil Umut Meler veya ilerisi için çok umut vadeden Zorbay Küçük gibi isimler ilk akla gelenler. Bu anlamda “ilk akla gelen isimlerden biri Arda Kardeşler'dir Murat Fevzi!” diyemiyorsanız, ya hakem yetiştirme konusunda zayıfsınızdır, ya da mevcutlar içinden değerlendirmeyi yanlış yapıyorsunuz demektir.
***
Kayserispor-F.Bahçe gibi, teknik adamı yeni göreve başlayan kritik durumdaki bir takımla, şampiyonluk yarışına girmek isteyen ve geçen sezondan bu yana sıkıntılı bir süreç yaşayan F.Bahçe arasındaki maçın zorluk seviyesini tarif etmeme gerek yok. FIFA listesine yazdığınız bir hakem bu seviyede bir maçı yönetebilmeli. Zorlukla baş edebilmeli. Çok kısa zamanda Süper Lig'e yükselip, yeterince tecrübe kazanmamışsanız, Süper Lig'de Nisan 2016'dan bu yana 40 müsabakada düdük çalmışsanız ve henüz sizin adınıza bir karara varılamadıysa sorun var demektir. Zorluk seviyesi yüksekti ve başarısız bir sınav geçirdi. FIFA seviyesine gelen bir hakem, Kayseri-FB maçındaki gibi kritik pozisyonlardan bir ya da ikisini çözemeyebilir, doğaldır, ancak maçın adrenalinini kontrol edemeyecekse ve her şeyden öte disiplin uygulamalarında ürkek davranacaksa çok soru işareti barındırır. Arda Kardeşler dimdik durup, “çat çat çat” kararlar verecek cesarette bir 90 dakika çıkarıp “ben buradayım ve buyum arkadaş” demeliydi. “Ocak'ta FIFA kokardı takıyorum” diye ilan eder nitelikte olmalıydı, sahadaki Arda'yı konuşturmalıydı. Yoksa onun dün gösterdiği hakemlik örneğini amatör liglerden size getireceğim pek çok hakem de gösterebilir.
***
En başa dönecek olursak; sözün özü, günün sonunda Serdar Aziz'in hakeme fiziki müdahalesi konusunda, “MHK için adalet standardı mı önemli yoksa prens farkı mı” onu net bir şekilde ilerleyen günlerde göreceğiz.
Bir son not. Yıllar boyunca hakem konuşma melekesi olmayan, en skandal hakem hatası olduğunda bile abartı yorumları asla olmayan Premier Lig bile VAR konusunda karıştı. O yüzden VAR tartışmasını başka döneme bırakalım. Sevgiyle güzel bir hafta dilerim.
BEŞİKTAŞ
GALATASARAY
TRABZONSPOR