PREMIER LEAGUE KULÜPLERİ ZATEN ZOR DURUMDAYDI
Bence bu kriz, halihazırda var olan birtakım problemleri daha belirgin hale getiriyor. Evet, kesinlikle böyle. Birçok kişi Premier Lig'in inanılmaz derecede zengin olduğunu ve futbola büyük miktarda para girdiğini düşünüyor. Gerçek şu ki, aynı zamanda büyük miktarda para da çıkıyor. Mevcut korkunç krizden önce bile su sürdürülemez durumdaydı. Size bazı detaylar verebilirim. Elimizdeki 2018-19 sezonu rakamlarına göre PL takımlarının bir sezonluk net zararı 600 milyon Sterlin'i (5 milyar 227 milyon TL) aşıyor. Bundan önceki en yüksek net zarar 480 milyon Sterlin ile 2010-11 sezonundaydı. Yani henüz hesaplarını açıklamayan iki kulübe rağmen 2011'dekinden 120 milyon daha fazla zarar var. Ama genel konuşursak her beş hatta altı takımdan ancak biri kâr edebiliyor. Liverpool bile Şampiyonlar Ligi'ni kazandığı geçen sezonda sadece 7 milyon Sterlin (61 milyon TL) kâr edebildi.
BU SEZON COVID-19 ETKİSİYLE GELİRLER YÜZDE 25 DÜŞECEK
Sezonun yeniden başlayıp başlamayacağı konusu belirsiz. Her gün binlerce kişinin öldüğü bir zamanda bunu konuşmak zor aslında. Bence dönüş zaman alacak. Bu sezonun mali hesaplarına dair kesin bir şey söylemek için erken, ancak gelirlerin en az yüzde 25 azalacağını düşünüyoruz. Hâlâ rakamlar üzerinde çalışıyoruz. Sorunun şu: Kulüpler sadece yayın gelirini değil, aynı zamanda reklam gelirini ve ticari geliri de kaybedecek. Mesela Manchester United bu alanda inanılmaz derecede başarılı oldu. Soru ise şu: Mevcut durumda sponsorlarının kaçı reklama, futbola ve Sky kanalına reklam vermek için paraya sahip. Bunların hepsinin ayarlanması lazım.
ALTI BÜYÜKLERİN DURUMU HİÇ DE PARLAK DEĞİL
Premier League'deki altı büyük takımın zarar etmesi beni şaşırtmaz. Yani burada ağzımızı açık bırakan rakamlar var. Mesela Manchester United'ı alalım. 2013'teki ciroları yaklaşık 360 milyon Sterlin'di. 2019'da 620, 630 milyon Sterlin'e kadar büyüyen bir ciro gördük. Yani ciroda olağanüstü bir büyüme olmuş. Sorun, maliyetlerin daha da hızlı artması. Sadece gelir penceresinden bakarsanız elbette harika görünüyor. Ama maliyetleri ve sonra özsermayeyi, ayrıca vergileri koyduğunuzda görürsünüz ki bu yapı ekonomik olarak sürdürülebilir değil. Yani bu krizden önce de durum korkunçtu. Biz de futbolun geleceği konusunda zaten endişeliydik. Hatta krizden önce, 6 büyüklerin finansal veya ekonomik çıkışının tek yolunun bir Avrupa Süper Lig olduğunu düşünüyorduk. Biz böyle bir Süper Lig fikrinden nefret ediyoruz, çünkü aynı zamanda Chelsea'ye kafa tutan Burnley'yi de seviyoruz.
MİLYARDER PATRON YOKSA REKABET ETMEK ÇOK ZOR
Bütün kulüplerde ölüm kalım mücadelesi var. Demek istediğim şu ki, mesela biz Burnley'nin yaptıklarının büyük taraftarıyız. Burnley'nin kendini inanılmaz derecede iyi yönettiğini düşünüyoruz. Çünkü küme düştükten sonra geri çıktılar ve bu arada da bilançoyu düzelttiler. Norwich'in rakamları önümde. İşi sürdürmeye çalışıyorlar ama bunun için mesela bazı çalışanlarını ücretsiz izne çıkarıyorlar. Milyarder bir patronu olmayan ya da zengin devletlere ait olmayan kulüpler ne yapsın? Bugün bir kulüp sahibi olup onlarla rekabet etmek çok çok zor.
TRANSFER HARCAMASININ DÜŞMESİ KAÇINILMAZ
Gelirlerde yüzde 25 kayıp olunca transfer harcamalarının da düşmesi bence kaçınılmaz. Manchester United'ın icra kurulu başkanı Ed Woodward da bunu zaten söyledi. Bu yaz çok aktif bir transfer pazarı olursa çok şaşırırım. Premier League'deki her kulüp için çok zor bir durum. Mesela oyuncularla imzaladıkları sözleşmelerin çoğu birkaç yıl sürüyor. Bu sebeple düğmeye basıp bir anda bu maliyet kalemini azaltamazsınız. Bu o kadar kolay değil. Burada futbol endüstrisindeki güç dengesi önemli. Belki krizin bu dengeyi değiştireceğini söyleyebiliriz. Bir yıl öncesine kadar, güç dengesi futbolcular ve menajerleri lehineydi. Bu sayede pazarlığa hep yüksekten başlıyorlardı. Şimdi görüyoruz ki, bu sonsuza kadar devam edemez. Çünkü er ya da geç, futbolcular aynı sözleşmeyi bulamayacaklarını anlayacaklar. Futbolcular ve menajerleri kulüplerin ekonomik konumunu anlamak zorundalar.
TV ANLAŞMASI İÇİN AMAZON'A GÜVENMEYİN
Premier League, önceki TV anlaşması için çok zekice pazarlık etmişti. Mevcut sözleşmede ise yaklaşık dört ila beş yüz milyon Sterlin'lik azalma olduğunu düşünüyoruz. O zamanlar hipotezimiz şuydu: Sky'a ve BT'ye ekonomik olarak baktığınızda artıda olmadıklarını görüyorduk. Bu nedenle, sözleşmeyi büyütmek için para nereden gelecekti? Bize “Amazon gelecek, üç yıl için 4.5 milyar ödeyip hepsini alacak” demişlerdi. Biz de dedik ki, Sky 1992'den beri yayıncı olarak büyük bir deneyime sahip. Kameralarım nereye konacağı gibi birçok detayı biliyorlar ve hata yapamıyorlar. Amazon'un gelip her şeyi kurtaracağını söylemek konusunda biraz temkinli olmalıyız. Bence Amazon her ülkede çok dikkatli davranıyor ve pazara yavaş yavaş giriyor. Ben bir sonraki yayın anlaşmasında da bedelin düşebileceği kanaatindeyim.
PREMIER LEAGUE'E ÇIKAN BEŞ YIL SONRA DÜŞÜYOR
Bir alt lig Championship'te durum daha umutsuz. Biz Vysyble olarak 2018-19 sezonunda Championship ve Premier Ligi'nin toplam zararının bir milyar Sterlin'den fazla olacağını düşünüyoruz, Bu hiç sürdürülebilir değil. Championship kulüpleri, Premier Lig'e kapağı atıp orada büyük gelir elde edecekleri inancıyla bu harcamaları yapıyor. Fakat farkına varmadıkları şey, büyük gelirlerin peşinden büyük maliyetlerin geldiğidir. Bu, anlaşılabilir bir hırs, ancak mali açıdan iyi planlanması gerekiyor. Premier League'e çıkan kulübün beş yıl içinde yeniden alt lige düşmesi çok çok yüksek bir olasılık. Üstelik kulüplerin bu sürede ekonomik olarak neredeyse tamamen tükendiğini de görebilirsiniz. Zaten biz de araştırmalarımızda şunu bulduk: İlk altı kulübün dışında kalan takımlarda kârlılığın düşmesiyle ligden düşme arasında doğrudan bir ilişki var.
NEWCASTLE ESKİSİNDEN DAHA FAZLA HARCAYACAK
Newcastle'ın satışı gerçekleşirse öyle istedikleri gibi para harcayacağını düşünmüyorum aslında. Bugünkü mevcut yönetimden biraz daha fazla harcama olacaktır yine de. Ancak bugün FFP kuralları Manchester City'nin yıllar önce satın alındığı döneme göre çok daha sıkı. Bence herhangi bir kulüp için büyük miktarda para harcamak artık çok daha zor. Ama Newcastle taraftarları hep iyimser düşünürüz. Evet, umutluyuz. Gerçi satış anlaşması da henüz onaylanmadı…
Son dakika Premier Lig Haberleri FutbolArena'da!
Röportaj: Alp ULAGAY
BEŞİKTAŞ
FENERBAHÇE
GALATASARAY
TRABZONSPOR