POZİSYONSUZ ŞAMPİYON
MAÇIN HİKAYESİ
14 Haziran'daki büyülü bekleyişin öncesinde takımların kadrolarına baktığımda karşımıza çıkan tabloda “Müthiş kadro!” dediğim 3 takım vardı: Fransa, Belçika ve Brezilya. Gönlümdeki şampiyon adayı Belçika'ydı. Plase olarak ise İngiltere'yi destekliyordum.
***
Kupanın erken saatteki (13.00) ilk maçına Fransa çıkmıştı Avustralya önünde ve VAR desteğiyle 2-1 zor kazandıkları maç oldu. Futbol adına hayal kırıklığı olan 90 dakikanın sonunda Deschamps çok eleştirildi. “Bu mu dağ gibi kadronun futbolu!” denildi ve cesaretsiz oyuna dem vuruldu. Peru maçı da pek farklı değildi. Mbappe tek golüyle 3 puanı getiriyordu ve futbolseverler Peru'ya üzülüyordu. Danimarka ile golsüz biten maç ise Rusya 2018'in yüz karası maçlarından biri oluyordu. 0-0'lık skorun turu geçmek için her iki takıma da yettiği 90 dakika “al gülüm-ver gülüm” şeklinde beklendiği gibi golsüz geçiyordu.
***
***
2.turda rakip, “ismi büyük ama futbolu küçük” sorunlu Arjantin'di. Teknik direktörü Sampaoli'nin çok kötü yönetiminden, hatalı oyuncu seçimlerinden tutun da futbolcuların bireysel performanslarına kadar çok tartışılan bir takımdı. Güney Amerika temsilcisinin öylesine kötü bir defans hattı vardı ki, Fransa'nın gruplardaki “sıkıntılı” futbolunu “yalancı bahar” ile bize unutturuyordu. Mbappe'nin “Süperman” başlığıyla o tarihte sizlerle paylaştığım şovuna tanıklık ediyorduk. 4 golle kazanan Fransa'nın, 3 gol yediğini de notlarımıza düşerek alkışlıyorduk 19 yaşındaki yıldızının performansını.
***
Çeyrek finalde Fransa karşısında umutluyduk her geçen maç oynadığı futbolu bir kademe daha yukarıya taşıyan Uruguay'dan. Gerek Tabarez'in oyun şablonunu turnuva içerisinde gidişata göre değiştirmesi, gerek de Cavani-Suarez'in artan formları ümit veriyordu herkese. Ümit vermekten kastım elbette Fransa antipatisi değildi kimsenin. Herkesin ortak sevdası güzel futbol, iyi oyun, gollü ve keyifli maçlar. Bir nebze de, bu turnuvada uzun yıllardır şampiyon olamayan bir takımın kupayı kaldırmasının isteğiydi pek çok futbol sevdalısı adına. Ancak Cavani'nin talihsiz sakatlığı ile kadroya giremeyişi Uruguay'ı “yarım” bırakıyor, yine futbol adına bir şey sergilemeyen Fransa, duran toptan bulduğu Varane golüyle öne geçip oyunu istediği gibi kilitleyerek rakibini evine 2-0'la uğurluyordu.
***
***
Sıra gelmişti turnuvanın “gizli finalisti” denilen Belçika karşısında Fransa'nın ne yapacağına! Yarı finale Brezilya'yı eleyerek gelen Belçika takımı Hazard, Lukaku, Kevin de Bruyne gibi isimlerle övgüleri alıyor, Japonya karşısında dersini alan Martinez'in Brezilya taktiği övgülere tavan yaptırıyordu. Maçın başlarındaki iki uygun pozisyonda Hazard'ın egoistliği tabelanın Belçika lehine gelişmesine izin vermiyordu ve bu kez de tıpkı Uruguay karşısındaki Varane gibi sürpriz golcü torbasından Umtiti çıkıyor ve maçın tek golünü Courtois'in kalesine gönderiyordu.
***
“İlk maçın bahanesi olur” deyip Avustralya maçını mazur gördük, Peru maçına burun kıvırdık, Danimarka maçındaki oyununa “ayıp” dedik, Arjantin'de bir nebze Mbappe heyecanına kapıldık, Uruguay önünde futbollarına küstük, Belçika önündeki sıkıcılığa yeter artık dedik… Dedik dedik ama nihayetinde finale geldik…
***
Kendi kalesine gol atan Mandzukic ile maç başlayınca “eyvah” dedim “yine kilitlenecek mi acaba?” diye. Neyse ki Perisic izin vermedi. Güzel golle denge getirdi şampiyonluk heyecanına ama bu kez elle oynamayla penaltıya sebebiyet vererek Hırvatistan'ın yükselen direncini tam ortasından kırdı. İlk 20 dakikaya etkili başlayan Hırvatistan, Griezmann'ın 38. dakikasındaki penaltısıyla demoralize oldu.
***
İkinci yarıda Kante-Nzonzi değişimi ile riskleri tamamen azaltan Deschamps'ı iyice rahatlatan 2 uzak şut golü geldi. Takımın turnuva boyunca gerçek kahramanı Mbappe ile gizli kahramanı Pogba kupanın kulplarından havaya kaldırmayı tescillemiş oldu. Mandzukic'in kendi kalesine attığı golün üzüntüsünü fazla yaşamaması için Lloris'ten gelen teselli jesti skoru belirledi: 4-2… Şampiyon Fransa… Tebrikler Fransa…
***
***
NEDEN POZİSYONSUZ ŞAMPİYON?
Maçın geneline baktığımızda Fransa'nın yakaladığı herhangi bir net pozisyonu konuşabilecek biri var mı? İlk gol Mandzukic'in ters kafasıyla kendi kalesine. İkinci gol penaltı. 3. ve 4.goller Pogba ve Mbappe'nin şutları.
Futbol dünyasına özellikle geçen sezon daha yoğun şekilde “xG haritası” yani “gol beklentisi” kavramı girdi. Özetle, bir takımın maç içerisinde girdiği pozisyonlardan ya da vurduğu şutlardan gol beklentisinin sayısal karşılığı.
***
Oyunu domine eden, topa çok sahip olup pozisyonlar yaratma gayretinde olan, rakibi baskı altına alıp top onlara geçtiğinde tekrar kazanma planları yapan ve bunların sonucunda da keyif veren bir takım mantalitesi elbette hepimizin isteğidir “şampiyon” kelimesinin tanımından!
Rusya 2018 şampiyonu Fransa'nın turnuvadaki gol beklentisi değerlerine bakalım (Kaynak: Caley Graphics ve OPTA):
1.Maç: Fransa-Avustralya(2-1): Fransa 0.6 (Penaltı hariç) – Avustralya 0.2 (Penaltı hariç)
2.Maç: Fransa-Peru(1-0): Fransa 1.9 – Peru 0.3
3.Maç: Fransa-Danimarka(0-0): Fransa 0.3 – Danimarka 0.1
4.Maç: Fransa-Arjantin(4-3): Fransa 1.6 (Penaltı hariç) – Arjantin 1
5.Maç: Fransa-Uruguay (2-0): Fransa 0.4 – Uruguay 0.7
6.Maç: Fransa-Belçika(1-0): Fransa 1.8 – Belçika 0.5
7.Maç: Fransa-Hırvatistan(4-2): Fransa 0.3 (Penaltı ve KK gol hariç) – Hırvatistan 1.3
***
Hatta finalde Hırvatistan önünde ilk yarıyı 2-1 önde kapatan Fransa'nın xG haritasındaki gol beklenti değeri “0”. Yanlış okumadınız “sıfır”. İlk gol rakibin kendi kalesine hediyesi. İkinci gol penaltı. Penaltı bu değerlere eklenmiyor ama zaten her takım için sabit şekilde 0.7 xG değerine sahip. Maçın 90 dakikasının sonundaki xG haritasına baktığımızda ise daha da enteresan değer karşımıza çıkıyor. 4 gol atmış Fransa'nın maç sonundaki xG değeri “sadece 0.3”.
Elbette ki bu değerleri, başarıyı gölgelemek gayesiyle yapmıyoruz. Dünya Şampiyonu olma başarısını göstermiş bir takımı alkışlıyoruz, bu ayrı. Yıldızlarla dolu kadronun az pozisyondan gol çıkarması doğal da denilebilir, bu da ayrı. Ama ya izlettiği oyun? Bizim derdimiz bu! “Şampiyon” olup toplam 14 gol atan bir takımın, tüm maçlardaki toplam xG değerinin penaltılar hariç “6.9” olduğunu görüyoruz. Hadi diyelim ki 3 penaltıyı da (0.7x3=2.1) olarak genel toplama ekleyelim. “9” sayısına ulaşıyoruz. 14 golü, 9 pozisyonda atan bir “şampiyon”. Yorum sizin.
***
MAÇIN FOTOĞRAFI
***
MAÇIN ADAMI:
GRIEZMANN: Avustralya maçından bu yana aynı istikrarı her maçta sürdürdü. Sönük oynadıkları maçlarda dahi takımının çalışan, pozisyon üretmeye gayret eden ismiydi. Dün de yine sahanın en iyisiydi.
***
MAÇIN GOLÜ
MBAPPE: 19'luk yıldız dün maçın noktasını koyan golü attı. Pogba'nın da vuruşu güzeldi ama Mbappe'yi bir adım öne çıkarıyorum.
***
MAÇIN İSTATİSTİKLERİ (FIFA resmi internet sayfası ve OPTA)
- 2018 Dünya Kupası'nda hem gol atıp hem de asist yapmayı başaran stoperler: Domagoj Vida (bir gol ve bir asist) Harry Maguire (bir gol ve bir asist)
- Fransa'nın 1998'deki şampiyonluğunun ardından oynanan 4 Dünya Kupası finalinde toplam 6 gol atılırken (2002 - iki gol, 2006 - iki gol, 2010 - bir gol, 2014 - bir gol), Fransa'nın 2018'deki şampiyonluğu elde ettiği final maçında toplam altı gol oldu.
- Fransa tarihinde 4. kez Avrupa ve Dünya Şampiyonu oldu (1984 ve 2000'de Avrupa Şampiyonu, 1998'de Dünya Şampiyonu). Bu iki turnuvada Fransa'dan daha başarılı iki Avrupalı takım var: Almanya (7 şampiyonluk) & İtalya (5).
- Fransa'nın başında 49 yaşında Dünya Kupası'nı kazanan Dider Deschamps, Franz Beckenbauer'in ardından (1990'da 44 yaşında) bu kupayı kazanan en genç ikinci teknik direktör oldu.
- Olivier Giroud, 2018 Dünya Kupası'nda sahada kaldığı 546 dakikada rakip kalelere isabetli şut atamadı. Bu, 1966'dan bu yana, bir forvet oyuncusunun turnuvada isabetli şut atamadan sahada kaldığı en uzun süre.
- Mario Mandzukic, Dünya Kupası tarihinde bir maçta hem rakip kaleye hem de kendi kalesine gol atan ikinci isim oldu. İlk oyuncu Hollandalı Ernie Brandts'tı (1978'de İtalya karşısında).
- Paul Pogba, Marco Tardelli'den (1982) bu yana Dünya Kupası finalinde ceza sahası dışından gol atan ilk isim oldu.
- Bir Dünya Kupası'nda kendi kalesine atılan gollerden en fazla fayda gören takımlar: Fransa - 2014 (Yobo & Valladares), Fransa - 2018 (Behich & Mandzukic)
- Antoine Griezmann (4), aynı Dünya Kupası'nda en fazla gol atan ikinci Fransız oldu; Just Fontaine 1958 Dünya Kupası'nda 13 gol atmıştı.
- Ivan Perisic, 1966'dan bu yana Dünya Kupası'nda Marco Materazzi'nin ardından (2006), bir final maçında hem gol atan hem de penaltı yaptıran ikinci oyuncu oldu.
- Antoine Griezmann'ın penaltıdan attığı gol, Fransa'nın final mücadelesinde Hırvatistan karşısında attığı ilk şuttu.
- Mario Mandzukic, bir Dünya Kupası final maçında kendi kalesine gol atan ilk oyuncu oldu.
-Şutlar Fransa 8/6, Hırvatistan 15/3.
-Ofsayt Fransa 1, Hırvatistan 1.
-Korner Fransa 2, Hırvatistan 6.
-Topla oynama Fransa %39, Hırvatistan %61.
-Koşu mesafesi Fransa 99 km, Hırvatistan 100 km.
-Sarı kart Fransa 2, Hırvatistan 1.
-Faul Fransa 14, Hırvatistan 13.
***
HAKEM
Arjantinli Pitana, kupanın ilk gününden bu yana Cüneyt Çakır ve Kuipers ile birlikte final adayımdı. 2.tur öncesinde final adayları listeme İranlı Faghani de eklenmişti. Pitana, finale kadar olan süreçte çok başarılı maçlar yönetti. Finale atanması asla sürpriz değildi. Maçın genelinde de iyiydi. Sadece bu maçtaki faul kararları, önceki 90 dakikalara göre birkaç pozisyonda hatalıydı. VAR ile birlikte verdikleri penaltı kararı doğruydu.
***
Maçta VAR açısından tartışılması gereken bir nokta Mandzukic'in kendi kalesine attığı goldü bence. Neden derseniz öncelikle serbest vuruş kullanılmadan önceki durumu paylaşalım. Bu arada Griezmann'a yapılan hareket fauldü ya da değildi tartışmasına girmiyorum, hatalı da olsa hakem verdi neticede. VAR kapsamında da değil bu tarz faul pozisyonları. Yani gol öncesi ihlal var mı kapsamına girmiyor. Bu nedenle o bölümü geçiyoruz.
***
Serbest vuruş kullanılırken, sarı ile çizdiğim yuvarlaktaki oyuncu Pogba şeklen ofsayt durumunda. Orta yapılıyor ve Mandzukic'in de yükseldiği topa aşağıdaki 2 resimde art arda göreceğiniz şekildeki gibi müdahil oluyor. Mandzukic kafayı vururken arkadan teması dahi var gibi gözüküyor. FIFA sayfasındaki özetlere bakarsanız Mandzukic'e müdahalesini de kale arkası kameradan görebilirsiniz.
***
Bu pozisyonun VAR odasında tartışılıp tartışılmadığını bilmiyoruz ancak havaya sıçrayan Mandzukic'e müdahalesi ve sonrasındaki enstantanelere baktığımızda kesinlikle tartışılması gereken bir pozisyon. Oyun Kuralları kitabında “ofsayt ihlalleri” bölümü der ki:
Bu kapsam çerçevesinde tekrar değerlendirilmesi gerekir. “Mandzukic, Pogba'yı görmüyor, bu nedenle ofsayt değil” yorumu gelebilir ama Mandzukic'e rahat müdahale şansı vermeyen ve arkadan gelerek pozisyonunun bozulmasında katkısı olan bir Pogba gerçeği de aşikar.
***
MAÇIN KALİTE NOTU: 8 (Her şeyden öte futbol heyecanı ve keyfi üst düzeydi. Atmosfer güzeldi, finale yakıştı. Kısır finallere alıştığımız dönemde 6 gol izlemiş olmak fevkalade. Mbappe ve Pogba golleri şıktı. Hırvatların 4-2 sonrasında umutlanıp mücadelesi de iyiydi. )
***
SEYİRCİ SAYISI: 78.011 – Luzhniki Stadyumu (Moskova)
***
SON SÖZ:
4 yılda bir hasret giderdiğimiz aşkımızla 1 aylık görüşme süresi dün akşam sona erdi. Kapanış görüntüleri fevkaladeydi. Doyamadık tabii her zaman olduğu gibi birbirimize. Sağanak yağmur, veda göz yaşımızın temsilcisiydi resmen. Protokol olarak verilen samimi görüntüler ise uzun yıllar hafızalardan çıkmayacak. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un sevinç yumruğu, Hırvatistan Cumhurbaşkanı Kolinda Grabar-Kitaroviç'in turnuva süresince formasıyla samimi ve içten görüntüsü, oyunculara sarılarak teşekkürü hafızalara kazındı. Tüm bu güzellikleri katanlara ve emeği geçenlere teşekkürler. Katar'da Kasım-2022 gibi anlaşılması ve kabul edilmesi zor bir tarihte yapılması planlanan kupa dönemine kadar ayrı kalacağız bu güzellikten. Futbol ülkesi olmayan ülkelerin kupa “düzenlememesi” yaklaşımı konusunda “hemfikirim” diyerek tamamlayalım!
BEŞİKTAŞ
FENERBAHÇE
GALATASARAY
TRABZONSPOR